Jako producent latarek czołowych dbający o bezpieczeństwo swoich klientów, Petzl zdecydował się zamieścić w instrukcjach swoich produktów informacje o zagrożeniach dla wzroku związanych z oświetleniem LED. W tym celu firma wykorzystuje normę EN 62471: 2008, bezpieczeństwo fotobiologiczne lamp i systemów lampowych, choć nie jest to obowiązkowe. Norma ta klasyfikuje lampy według grup ryzyka.
Oświetlenie LED i niebieskie światło
Większość dzisiejszych latarek czołowych jest produkowana z użyciem diod LED (Light Emitting Diodes). Obecnie najbardziej opłacalnym sposobem produkcji białych diod LED jest połączenie diody o niebieskiej długości fali z żółtym luminoforem.
Jak widać na poniższym wykresie, diody LED emitują głównie światło niebieskie (długość fali 450-495 nm).
Widmo emisyjne latarki czołowej Petzl
W przypadku bezpośredniej, powtarzającej się ekspozycji na światło niebieskie o dużej mocy, może ono uszkodzić oczy: uszkodzić siatkówkę, pogłębić zwyrodnienie plamki żółtej, doprowadzić do oślepienia. Ryzyko to jest szczególnie istotne dla dzieci ze względu na ich większą wrażliwość na niebieskie światło.
Dlatego jako producent latarek czołowych Petzl ma obowiązek informować swoich klientów o istnieniu tego ryzyka, nawet jeśli jest ono minimalne w przypadku normalnego użytkowania czołówek Petzl.
Grupy ryzyka
Norma EN 62471: 2008 dotycząca bezpieczeństwa fotobiologicznego lamp zapewnia metodologię pomiaru i klasyfikacji ryzyka związanego z emisją światła niebieskiego.
Grupy ryzyka są następujące:
• Grupa ryzyka 0: brak ryzyka.
• Grupa ryzyka 1: niskie ryzyko. Produkt nie stwarza ryzyka związanego z limitami ekspozycji w normalnych warunkach użytkowania.
• Grupa ryzyka 2: umiarkowane ryzyko. Odruch odwrócenia wzroku od lampy wystarcza do zmniejszenia ryzyka.
• Grupa ryzyka 3: wysokie ryzyko. Produkt może stanowić zagrożenie nawet przy chwilowej lub krótkiej ekspozycji.
W zależności od grupy ryzyka, producent musi umieścić etykietę i/lub specjalne powiadomienie informacyjne
Należy podkreślić, że poziom ryzyka jest częściowo związany z odległością między źródłem światła a okiem. W związku z tym oddalenie się od źródła światła zmniejsza poziom ryzyka. Poziom ryzyka jest również związany z czasem trwania ekspozycji.
Jasność i kształt wiązki to kolejne czynniki wpływające na poziom ryzyka. Należy zauważyć, że Petzl określa poziom ryzyka swoich lamp, testując najgorszy scenariusz: skupioną wiązkę o maksymalnej jasności.
Co więcej, grupa ryzyka jest obecnie oceniana w odległości 20 cm od lampy, co jest stosunkowo blisko w porównaniu do zwykłej przypadkowej ekspozycji.
W jaki sposób Petzl zamieszcza informacje o ryzyku fotobiologicznych się w swoich instrukcjach?
Oto przykład informacji o ryzyku fotobiologicznym zamieszczonej w instrukcji obsługi latarek czołowych Petzl
Petzl informuje o maksymalnym ryzyku związanym z jego latarkami czołowymi, określając odległości, przy których ten poziom ryzyka jest zmniejszony. W tym przykładzie latarka jest sklasyfikowana w grupie ryzyka 2. Latarka przechodzi do grupy ryzyka 1, gdy znajduje się w odległości 1,3 m od oczu użytkownika.
Należy wiedzieć, że większość latarek czołowych dostępnych obecnie na rynku jest sklasyfikowana w grupie ryzyka większej lub równej 1. Jednak niewielu producentów informuje o tym ryzyku.
Zalecenia
Niezależnie od poziomu ryzyka związanego z latarką, zalecamy:
– nigdy nie patrzeć bezpośrednio w światło włączonej czołówki
– unikać kierowania wiązki światła latarki w oczy innej osoby
– nie zostawiać dziecka samego z latarką czołową, ponieważ oczy dzieci są szczególnie wrażliwe na niebieskie światło.
Więcej informacji można znaleźć w raporcie ANSES: Wpływ systemów oświetleniowych wykorzystujących diody elektroluminescencyjne (LED) na zdrowie
